เลอซอมแ’ล

ชาวเลอเวือะยังมีบทกวี ที่เรียกว่า เลอซอมแ’ล ซึ่งเคยสืบทอดกันมาจากปากต่อปาก แสดงให้เห็นถึงความเจริญทางด้านภาษาและวัฒนธรรมของชาวเลอเวือะ โดยมีท่วงทำนอง การสัมผัสวรรคตอน และวิธีการเปรียบเทียบอย่างลึกซึ้ง รวมทั้งยังมีนิทานที่แฝงไปด้วยคติสอนใจ องค์ความรู้ และ ภูมิปัญญาท้องถิ่น ที่จำเป็นจะต้องถ่ายทอดให้คนรุ่นถัดไป แต่ปัจจุบันพบว่าการถ่ายทอดองค์ความรู้เหล่านี้ได้ลดหายไปอย่างรวดเร็ว อันเนื่องมาจากการเปลี่ยนแปลงของวิถีชีวิตที่แปรเปลี่ยนตามกระแสโลกในยุคโลกาภิวัฒน์

เลอซอมแ’ล ของชาวเลอเวือะ เป็นบทกวีหรือคำซอที่แฝงด้วยคติสอนใจของชาวเลอเวือะ สะท้อนให้เห็น ความงาม /ความซับซ้อนของภาษา ความเชื่อ ทัศนคติ การมองโลก ของชาวเลอเวือะ โดยแบ่งเป็น 2 ลักษณะ คือ ลักษณะที่ 1 เป็นบทกวีที่มีลักษณะเนื้อหาตายตัว และมีความยาว หลายบท เช่น เลอซอมแ’ล เกี่ยวกับการทำมาหากิน เลอซอมแ’ล ที่ใช้ในงานศพ งานแต่งงาน งานขึ้นบ้านใหม่ เป็นต้น ลักษณะที่ 2 เป็นบทกวีที่มีลักษณะร้องสด หรือด้นสด โต้ตอบกัน 2 ฝ่าย ไม่มีเนื้อหาหรือคำร้องที่ตายตัว ขึ้นอยู่กับความสามารถและความชำนาญของผู้ร้อง โดยภาษาที่ใช้ในการขับร้องเลอซอมแ’ล มีความแตกต่างจากภาษาที่ใช้ในชีวิตประจำวัน กล่าวคือ จะเป็นภาษาที่สุภาพ และนุ่มนวล แสดงลักษณะรำพึงรำพัน เปรียบเปรยกับธรรมชาติ อีกทั้งยังมีสัมผัสวรรคตอน ทำให้เกิดความไพเราะอีกด้วย 

คณะวิจัยโครงการคลังข้อมูลดิจิทัลของกลุ่มชาติพันธุ์ฯ ได้เดินทางไป ณ บ้านป่าแป๋ อ.แม่สะเรียง จ.แม่ฮ่องสอน เพื่อทำการบันทึกบทกวีเลอซอมแ’ล โดยได้ทำการบันทึกบทฝ้ายคนเมือง และบทปรารถนา ซึ่งเป็นสองบทแรกของเลอซอมแ’ล เลอเวือะ ภาคที่ 1 เลอ ซอม กาม คู-อิฮ (ความอยาก ความปรารถนา ความใฝ่ฝัน)

รายชื่อผู้ขับร้อง

1. บือ ขจรศักดิ์ศรี
2. จันทร์ เครือซุย
3. จรรยา จงครองทรัพย์
4. จันทร์ฉาย มหาศักดิ์สิทธิ์
5. รัชนี พวงไพรพฤกษ์
6. บุญยง เครือซุย
7. ปทุม จันเป็ง
8. บุญศรี ขจรศักดิ์ศรี
9. บุญมี ปัญญาธีรเลิศ
10. ชวนชม ยงรัตนโกศล
11. อัมพร คำสุข
12. กานดา คำสุข
13. เพ็ญพรรณ มณีรัตน์ผ่องไพ
14. สมศรี เมืองงาม
15. บุญยง เมืองยม
16. เมอะ ปองอมรกุล
17. ประพันธ์ จันทร์ยวง
18. เพชร จงครองทรัพย์
19. ดวงจันทร์ มหาขุนคีรี
20. คำซาว ประสมสงค์
21. สังวร ผู้สรรเสริญ

อ้างอิง

ประพันธ์  จันทร์ยวงและคณะ. (2557). รายงานฉบับสมบูรณ์ โครงการฟื้นฟูเลอซอมแ’ล เลอเวือะ. สำนักงานกองทุนสนับสนุนการวิจัย ฝ่ายวิจัยเพื่อท้องถิ่น.